Bilimde, özgül ağırlığı 4’ten büyük kimyasal elementlere “ağır metal” adı verilir. Ağır metaller vücudun az da olsa ihtiyaç duyduğu “çinko, bakır, alüminyum, krom, demir, manganez” gibi elementler ile vücudun hiç ihtiyaç duymadığı “kurşun, cıva, arsenik ve kadmiyum” gibi metallerdir. Ağır metal deyimiyle genel olarak vücudun gereksinimi olmayan endüstriyel ve sanayi ürünleriyle alınan toksik etkili elementler kast edilir. Kurşun, cıva, arsenik, alüminyum, kadmiyum gibi ağır metaller vücuda besinlerle, içme sularıyla, hatta hava yoluyla buhar olarak girer, yumuşak dokularda birikip uzun yıllar kalır. Anneden çocuğa da geçebilir. Çeşitli organ hasarları oluşturur, zehirlenme, hatta ölüme dahi neden olabilir. Ağır metaller genel olarak sağlığı iki şekilde etkiler, ya akut yani ani zehirlenmeye neden olur ya da vücutta yavaş yavaş birikip sinsi bir şekilde toksik etki oluşturur.
Kurşun zehirlenmesi en sık karşılaşılan ağır metal zehirlenmelerinden biridir. Kurşunun vücutta birikimi hava yoluyla deriden ya da sindirim sistemiyle olabiliyor. Kurşun, en çok yapraklara ve meyvelerin yüzeyine yapışıyor, bir miktarı da bitkilerin kökleri tarafından topraktan alınıyor. Yiyecekleri dikkatle yıkamak, meyve ve sebzelerdeki kurşunu büyük oranda azaltabiliyor. Ancak, vücuda giren kurşundan kurtulmak mümkün olmuyor, zira kurşunun biyolojik yarılanma ömrü yaklaşık 30 yıl. Vücuda giren kurşun büyük oranda kemik ve kemik iliğinde depolanıyor. Kurşun zehirlenmesinden en fazla çocukların etkilendiği biliniyor. Kurşun maruziyeti, çocuklarda öğrenmeyi ve gelişimi olumsuz etkiliyor. Boyaların içindeki kurşun hayatımızı olumsuz etkileyebilir. Özellikle kurşunlu boyalarla boyanmış oyuncaklardan çocukları korumak gerekir, ve tercihlerimizi yaparken ihtiva ettiği kimyasallar dikkat ile incelenmelidir. Benzer şekilde, kurşun ihtiva eden sırlı porselen, seramik ve cam ürünlerine çok dikkat edilmelidir. Kurşunun bir diğer kullanım alanı da otomotiv sanayiidir. Özellikle yakıt ve aküde yaygın olarak kullanılır. Araç trafiğinin yoğun olduğu bölgelerdeki hava partikülleri ve tozlarda daha yoğun kurşun olduğu tespit edilmiştir.
Gümüş renkli, parlak, kokusuz çok ağır bir metal olan cıva da önemli toksik ağır metallerden biridir. Suya, toprağa her yıl biraz daha fazla cıva karıştığı bilinmektedir. Cıva oda sıcaklığında buharlaşır, ciltten, akciğerlerden kolayca vücuda geçer. Organik olan cıva bağırsaktan kolayca emilebiliyor ve toksik etkisini özellikle merkezi sinir sisteminde gösteriyor.
Endüstride cıva, florasan lambalarda kullanılmaktadır. Cıvanın, kâğıt hamurunda ve kâğıt sanayiinde beyazlaştırıcı etkisinden yararlanılır. Ancak, endüstride en büyük risk, diş dolgularında kullanılan alüminyum dolgu amalganlarındadır. Bunlar büyük oranda civa içerir. Dolguların konulması ya da çıkarılmasında cıva bulaşmasında çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Son yıllarda çevre kirliliğinin yüksek olduğu denizlerimizde yaşayan bazı balıklarda ve midyelerde yüksek civa oranları ile karşılaşılmaktadır. Köpekbalığı, kılıçbalığı, tonbalığı, sombalığı gibi büyük balıklarda yüksek doz civa bulunabilir. Deniz ürünlerini seven ve düzenli tüketen kişiler, cıva düzeylerini periyodik olarak kontrol ettirmelidirler.
Cıvanın, özellikle hafıza ve konsantrasyon sorunları yarattığı, duygusal dengesizlik ve bozukluklara neden olabileceği biliniyor. Akut cıva zehirlenmelerinde vücutta ödem, şişkinlik, sıvı kaybı, vücut kıllarında dökülme, reflekslerde artma görülebilir. Kronik cıva zehirlenmesinde diş kaybı olur. Cıva merkezi sinir sisteminde hasar yapar, karaciğer ve böbreklerde bozulma olur.
Bir başka ağır metal olan alüminyum ise yumuşak ve hafif bir metaldir. Bazı diş macunları, yemek saklama kapları, alüminyum folyo, mide için kullanılan antasidler, sigara filtreleri, bazı tuzlar ve peynirler, terden koruyucu deodorantlar zararlı alüminyum içerirler. Kalsiyum, çinko, magnezyum, B6 vitaminleri bu zararların etkilerini kısmen azaltabilir. Vücutta alüminyum en çok karaciğer ve beyin dokusunda birikmektedir. Karaciğer hasarı, iştahsızlık, kas ağrıları, psikoz olabilir. Vücuda fazladan giren alüminyum hafıza bozukluklarına yol açabildiği bilinmektedir.
Böcek ilaçları yüksek miktarda zehirli, toksik arsenik, kadmiyum gibi ağır metaller içerebilir. İyi yıkanmayan sebzeler ve meyvelerde böcek ilacı kalıntıları, ağır metal zehirlenmesinin en önemli nedenlerindendir. Ayrıca arsenikli boya, duvar kâğıdı, seramik, mürekkep, pil atıkları toksik olabilmektedir.
Etkili bir ağır metal detoksu için besin takviyesi yapmak şarttır. Aşağıdaki içecek ve yiyecekler, ağır metal zehirlenmesinin etkilerinden korunmak için rutin beslenmeye entegre edilebilir.
Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
senCard kullanıcı deneyimini geliştirmek ve internet sitesinin verimli çalışmasını sağlamak amacıyla çerezler kullanılmaktadır. Çerez Bildirimi, Gizlilik Bildiriminin bir parçasıdır. Daha detaylı bilgi için Çerez Politikamıza bakınız. Çerezleri Kabul Ediyorum / Kabul Etmiyorum
x
