Yaşlılık Hastalıklarından Korunma

Yaşlanma hem biyolojik hem de kronolojik bir olgudur. Biyolojik olarak yaşlanma, döllenme ile başlayan ve yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Dünya Sağlık Örgütü, yaşlılığı kronolojik olarak 45-59 yaş arası orta yaşlı, 60-74 yaş arası yaşlı, 75 yaş ve üzerini ileri yaşlı şeklinde ayırmıştır. Yaşlanma sürecinde genetik, yaşam biçimi, iş rutini, beslenme alışkanlıkları, kronik hastalıklar, alışkanlıklar gibi bireysel özellikler etkili olmakla birlikte 65 yaş yaşlılık sınırı olarak kabul görmektedir.

Yaşlanma süreci dahilinde, genetik yatkınlıklar ile parallel olarak bireysel özellikler ve dış etkenlere bağlı değişiklikler meydana gelebilmektedir. Hastalıklar, hava kirliliği ve güneş ışığı yaşlanma sürecini etkileyen, azaltılması, kaçınılması ya da kontrol edilmesi mümkün olan dış etkenlerdir. Öte yandan yaşlanma, organizmadaki pek çok sistemi etkileyen bir süreçtir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte, kişide fizyolojik ve anatomik bazı değişiklikler meydana gelmektedir. Yaşlılıktaki bu değişikliklere bağlı olarak, vücudun hastalıklara karşı direnci azalmakta ve kronik hastalık olasılıkları artmaktadır. Yaşlılar değişen koşullara adaptasyon güçlüğü, bağışıklığın azalması ve stres nedeniyle daha sık hastalanmakta, daha fazla kronik hastalık veya sorunla karşılaşmakta, çoğu kez aynı anda birkaç sağlık problemiyle baş etmek durumunda kalabilmektedirler.

Yaşlı Bireylerde Sistemsel Değişiklikler ve Hastalıklar Nelerdir?

Yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan hassasiyetler sonucu kişi hastalıklara ve yaralanmalara karşı korunmasız bir hale gelmektedir. Komplikasyonlar ile baş edebilmek için bu dönemde hangi sistemin nasıl etkilendiğini bilmekte fayda olacaktır;

1. Kardiyovasküler Sistem

Kardiyovasküler sistem değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en çok karşılaşılan kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon, kalp yetmezliği, koroner arter hastalıkları, atriyal fibrilasyon, akut miyokard infarktüsü, kapak hastalıkları ve venöz trombozdur.

2. Solunum Sistemi

Solunum sistemi değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en sık görülen hastalıklar; kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve pnömonidir. Yaşlı kişi, sağlıklı olsa ve düşük risk faktörleri bulundursa da immün sisteminde meydana gelen değişikliklerden dolayı solunum sistemi infeksiyonlarına karşı daha duyarlı olabilir.

3. Kas-İskelet Sistemi

Yaşlanmayla birlikte kas-iskelet sisteminde; osteoporoz, osteoartrit, dejeneratif eklem hastalıkları, romatoid artrit, pelvik fraktür ve düşme fraktürleri gibi hastalıklar görülür. Geriatrik toplumda kas-iskelet sistemi hastalıkları çok sık görülmekte ve yaşam kalitesini bozmaktadır. Kas-iskelet sistemi sorunları, hayatı tehdit edici olmamasına karşın yaşlılarda kronik hareket bozukluğunun, ilaç kullanımının ve hastane yatışlarının önemli nedenleri arasında yer alabilmektedir.

4. Sinir Sistemi

Sinir sistemi değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en sık görülen hastalıklar; serebrovasküler olay, beyin kanamaları, Alzheimer, Demans, Parkinson, deliryum, depresyon ve beyin iltihaplarıdır.

5.Gastrointestinal Sistem

Gastrointestinal sistem değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en sık görülen hastalıklar; gastrointestinal sistem kanamaları, ileusa kadar ilerleyen konstipasyon, atrofik gastrik, peptik ve duodenal ülser, iştahsızlık ve malnütrisyondurÜriner Sistem

6.Üriner sistem 

Üriner sistem değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en sık görülen hastalıklar; üriner sistem infeksiyonları, akut ve kronik böbrek yetmezliği, inkontinans, aktif mesane retansiyonu ve prostat kanseridir.

7.Metabolik ve Endokrin Sistem

Metabolik ve endokrin sistem değişiklikleri sonucu yaşlılık döneminde en sık görülen hastalıklar, diabetes mellitus, tiroid fonksiyon bozukluğu, menopoz ve andropoz, erektil disfonksiyon ve libido kaybıdır.

8.Dermotolojik Sorunlar

Yaşlanmayla birlikte en sık karşılaşılan deri hastalıkları, deri tümörleri, yara iyileşmesinde gecikme, infeksiyonlar ve ayak ülserleridir.

9.Duyusal Fonksiyonlar

Yaşlı bireylerde duyusal değişiklikler sonucunda sıklıkla; gözlerde kuruma, göz infeksiyonu, işitme güçlüğü, dengede bozulma, kaza riski, bağımlılık ve iletişim sorununa neden olmaktadır.

10.İmmün Sistem

İnfeksiyonlara karşı hassasiyetin artması getiatrik toplumda sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu sebeple bağışıklığı artırmak için düzenli fiziksel aktivite ve aşılamanın getiatrik toplumda yeri oldukça önemlidir. Özellikle solunum sistemi hastalıklarının seyrini hafifletebileceği için pnömokok ve influenza aşıları önem kazanmaktadır. Sık yaralanma geçirme riski olan yaşlılarda tetanoz aşısı da korunmada önemli bir yer tutmaktadır.

Yaşlılık Hastalıklarından Korunmanın Yolları

Sağlıklı yaşlanma yaklaşımı, her yaştan insanın sağlıklı, güvenli ve sosyal açıdan aktif olabileceği bir hayat tarzını öngörmektedir. Yaşlanma ile birlikte sistemsel değişiklikler ve beraberinde hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan sorunlar ancak sağlıklı yaşam tarzının teşvik edilmesi ve "sağlıklı yaşlanma" kavramının uygulamaya geçirilmesiyle mümkün olacaktır.

• Geceleri 7-9 saat arası uyumaya özen gösterilmelidir. Gece uykusunun gündüz uykusuna göre önemi çok büyük olduğundan, gece uykusunu atlamamaya dikkat edin.
• Düzenli egzersiz ve spor yapmak alışkanlık haline getirilmelidir. Ancak, düzenli bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışarak sizin için en uygun egzersizi belirlemeyi ihmal etmeyin.
• Meyve ve sebze tüketiminin, düzenli ve sağlıklı beslenmenin hayatınızdaki önemini unutmayın.
• Aşırı alkol tüketmeyin ve sigara kullanmayın. İç organları en çok yıpratan bu iki alışkanlık, görülen yaşlılık hastalıklarının en büyük sebeplerden biridir.
• Ağızda başlayan hastalıkların tüm vücudu etkileyebilecek olan hastalıklar olduğunu unutmayın. Diş hastalıkları konusunda titiz davranılmalı ağız ve diş hijyenine önem verilmeli; diş muayenesine düzenli gitmek ihmal edilmemelidir.
• Düzenli olarak check-up yaptırmak ilerleyen yaşlar için bir alışkanlık haline getirilmelidir. Birçok hastalığın erken tespit edilmesi, tedavi süreci açısından oldukça önemli olabilmektedir.

Yaşlılık hastalıklarından nasıl korunurum sorusunun cevabını, sağlıklı bir hayat sürdürmek için yapılması gereken tüm temel kurallarda görüyoruz.

Mümkün ise doğa ile iç içe bir hayat sürmek, sürekli aktif olmak, hayata pozitif bir pencereden bakmak, yeterli ve sağlıklı beslenmek yaşlılık hastalıklarından korunmada oldukça etkili bir paket yöntem olacaktır. Tüm bu etmenlere bakıldığında sağlıklı hayat, bir yaşam tarzı olarak benimsenmelidir.